Η Ζωοδόχος Πηγή της Υπεραγίας Θεοτόκου, γνωστή και ως Παναγία η Μπαλουκλιώτισσα αποτελεί έναν από τους μεγαλοπρεπείς ναούς της Κωνσταντινούπολης και υψίστης σημασίας για την Ορθοδοξία. Για την ιστορία του Αγιάσματος του ναού έχουν επικρατήσει δύο βασικές εκδοχές.
Η πρώτη εκδοχή για την ιστορία του Αγιάσματος του ναού της Ζωοδόχου Πηγής
Πώς ένας τυφλός άνθρωπος έφτασε στη Ζωοδόχο Πηγή
Η πρώτη εκδοχή αναφέρεται από τον Νικηφόρο Κάλλιστο και επισημαίνει πως ο αυτοκράτορας Λέων ο Α΄ ο Θραξ (457-474 μ.Χ.) βοήθησε έναν τυφλό άνθρωπο λίγα χρόνια πριν γίνει αυτοκράτορας.
Συγκεκριμένα, ο Λέοντας, ο επονομαζόμενος Μακέλλης, συνάντησε έναν τυφλό άνθρωπο στην Κωνσταντινούπολη, ο οποίος του ζήτησε νερό για να απαλύνει τη δίψα του.
Το θαύμα με τον αυτοκράτορα Λέοντα και τον τυφλό άνθρωπο
Στην προσπάθειά του να εξυπηρετήσει τον τυφλό άνθρωπο, ο Λέοντας άκουσε μία φωνή που του υπέδειξε πού βρισκόταν το νερό. Πραγματικά, βρήκε την πηγή με το νερό και όταν επέστρεψε, έδωσε το νερό στον τυφλό άνθρωπο για να ξεδιψάσει.
Αμέσως μετά, ο Λέοντας άκουσε πάλι τη φωνή, η οποία τον παρότρυνε να πλύνει τα μάτια του τυφλού με το ίδιο νερό. Έτσι, υπάκουσε και έκανε τούτη την πράξη. Ξάφνου ο τυφλός άνθρωπος ξανά βρήκε το φως του!
Μόλις το αντίκρισε αυτό ο Λέοντας, αντιλήφθηκε πως η θεραπεία του τυφλού ανθρώπου, αλλά και η φωνή που του μιλούσε, προερχόταν από την Υπεραγία Θεοτόκο. Επίσης, κατάλαβε πως η πηγή από την οποία πήρε το νερό, ήταν θαυματουργή και το νερό θεραπευτικό.
Κατά τα χρόνια που ήταν αυτοκράτορας, ο Λέων ο Α’ ο Θραξ, ενθυμούμενος το θαυμαστό περιστατικό που είχε συμβεί, αποφάσισε να μεταβεί στο σημείο εκείνο για να χτίσει έναν επιβλητικό ναό. Σύμφωνα με την παράδοση, στα υπόγεια του ναού, ανέβλυζε θεραπευτικό νερό και ο αριθμός των πιστών που το επισκέπτονταν ήταν μεγάλος.
Το ιαματικό νερό στο υπόγειο του Ναού
Το θαυματουργό νερό της Πηγής του Ιερού Ναού τέλεσε σπουδαία θαύματα, προσφέροντας κάθε είδους θεραπεία. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να την επισκέπτονται μέχρι και οι Τούρκοι κάτοικοι για να εφοδιαστούν με αυτό. Δυστυχώς, ο Ναός καταστράφηκε από τους Τούρκους, όμως αναστηλώθηκε αργότερα, περίπου το 1830 μ.Χ., σε έναν μεγαλύτερο Ναό.
Ονομάστηκε Ζωοδόχος Πηγή του Μπαλουκλί ή Βαλουκλή ή Παναγία η Μπαλουκλιώτισσα και περιλαμβάνει το μοναστήρι, την εκκλησία και το αγίασμα. Το ‘Μπαλουκλί ή Βαλουκλή’ προέρχεται από την τουρκική λέξη Balik που σημαίνει ψάρι.
Το θαύμα με τα τηγανισμένα ψάρια για την Άλωση της Πόλης
Η παράδοση αναφέρει πως στις 23 Μαΐου 1453, ένας καλόγερος τηγάνιζε ψάρια δίπλα στο αγίασμα, όταν τον ενημέρωσαν πως η Πόλη καταλήφθηκε. Τότε, ο καλόγερος είπε πως θα πιστέψει τις πληροφορίες που δέχτηκε μόνο εάν τα ψάρια που τηγανίζει πέσουν μέσα στο αγίασμα.
Τη στιγμή εκείνη, τα ψάρια ζωντάνεψαν και έπεσαν μεσα στη πηγή επιβεβαιώνοντας όσα είχαν ειπωθεί. Μέχρι και σήμερα, διατηρούνται ψάρια στη δεξαμενή της Ζωοδόχου Πηγής.
Η δεύτερη εκδοχή για την ιστορία του Αγιάσματος του ναού της Ζωοδόχου Πηγής
Το όραμα του Αυτοκράτορα Ιουστινιανού
Σύμφωνα με τη δεύτερη εκδοχή και τον ιστορικό Προκόπιο που την διηγήθηκε, ο Ιουστινιανός βρέθηκε σε ένα πολύ όμορφο μέρος κατά τη διάρκεια του κυνηγιού. Εκεί, οραματίστηκε ένα μικρό παρεκκλήσι περιτριγυρισμένο από πλήθος ανθρώπων και έναν ιερέα μπροστά σε μια πηγή.
Ο ιερέας δείχνοντας την πηγή του είπε πως αυτή είναι η πηγή των θαυμάτων. Αυτό το γεγονός οδήγησε τον Ιουστινιανό να χτίσει ένα μοναστήρι. Στην πορεία, ο ναός γκρεμίστηκε από σεισμό, όμως ξανά οικοδομήθηκε από την Ειρήνη την Αθηναία, σύζυγος του αυτοκράτορα Λέοντα Δ΄.
Βρείτε εδώ: εικόνες με τη Ζωοδόχο Πηγή.
Η καταστροφή του Ναού και η ανοικοδόμηση
Ακολούθησαν πολλές καταστροφές και ανοικοδομήσεις του ναού, ώσπου περίπου το 1830 μ.Χ. βρέθηκε η εικόνα της Παναγίας και ανοικοδομήθηκε για τελευταία φορά ο ναός. Μέχρι και σήμερα παραμένει μεγαλοπρεπής και στο υπόγειο μέρος του αναβλύζει νερό από την κτισμένη από μάρμαρο πηγή.
Πότε εορτάζει η Παναγία Ζωοδόχος Πηγή
Η Εκκλησία μας τιμά την Παναγία Ζωοδόχο Πηγή 5 ημέρες μετά την Κυριακή του Πάσχα και συγκεκριμένα την Παρασκευή της Διακαινησίμου.
